De Sjabbat tussen Rosj HaSjana (Israëlisch Nieuwjaar) en Jom Kippoer (Grote Verzoendag) wordt Sjabbat Sjoewa genoemd. Dit is vanwege het feit, dat de Haftaralezing begint met de woorden: “Sjoewa Jisrael!”, Keer terug, o Israël (lees Hosea 14). Iedereen behoort terug te keren, iedereen is afgedwaald. Er is niemand rechtvaardig, zodat hij of zij van deze terugkeer uitgezonderd zou kunnen zijn, zo is de visie binnen het Jodendom. Maar er is ook niemand die zo slecht is dat hij of zij niet meer terug zou kunnen keren.
Verzoenen is zo belangrijk
Grote Verzoendag is zo’n feest en laat ons zo met G’ds verzoening in contact komen, dat we overtuigd raken hoe belangrijk verzoening is. Dat wat Adonai bewerkt in Zijn liefde voor ons, behoren wij op onze beurt weer met elkaar uit te werken. Sjaoel zegt hierover: “G’d, die ons door Yeshua met Zichzelf heeft verzoend en ons de bediening van verzoening heeft gegeven” (2 Korinte 5:18). Op de vooravond van Jom Kippoer vindt de dienst plaats genaamd Kol Nidree, waarin we bidden dat al onze eden, verbrekingen van eden, beloften, verplichtingen, vloeken en geloften, die wij zonder nadenken hebben geuit, verbroken en vergeven worden.
Jom Kippoer
Jom HaKippoerim of Kippoer, Grote Verzoendag, zie Leviticus 23:27, behoort met Rosj HaSjana tot de tien Jamim HaNoraïem (Ontzagwekkende Dagen). Jom Kippoer is de meest heilige dag van het joodse jaar. Het was de enige dag, waarop de Hogepriester in het Heilige der Heiligen mocht komen en de uit vier letters (JHWH) bestaande naam van G’d aanroepen. Voor Israël betekent het dat het tot geloof zal komen (Zacharia 12:10).
Onbezonnen uitspraken
Op Erev Jom haKippoerim (de avond van -) wordt Kol Nidree gezongen. Dat is de tekst waarin elke persoonlijke gelofte jegens de Eeuwige wordt ontbonden. Het idee daarbij is ondermeer, dat niemand ooit geheel aan zijn of haar verplichtingen jegens de Allerhoogste kan voldoen. Iedereen doet wel eens een onbezonnen uitspraak of belofte.
Van slot doen
Elke onbezonnen uitspraak en elk ijdel gebruik van taal, wordt geannuleerd. Ik kan er aan toevoegen: elke gebondenheid die tussen ons en G’d instaat, wordt, als een gevangenis, van slot gedaan en we mogen ons vrij bewegen. Het is gewoonte om, tijdens de dienst onze zonden te belijden, zoals Aharon uitsprak (Leviticus 16:21) en zoals mensen individueel beleden (Numeri 5:7) en zoals David jegens de Eeuwige zichzelf opende (Psalm 32:5).
Kol Nidree
Hieronder volgt de tekst van Kol Nidree, oorspronkelijk in het Aramees (de taal in Israël in de tijd van Yeshua), maar in het Nederlands in dit artikel, zodat iedereen het kan begrijpen. De chazan (voorzanger) proclameert:
“Alle eden, verbrekingen van eden, beloften, verplichtingen, vloeken en geloften, die wij zonder nadenken uitspreken, vanaf deze Jom Kippoer tot de volgende, en mogen wij die in vrede beleven, deze uitspraken betreuren wij al van te voren. Mogen wij er vergeving voor ontvangen, mogen wij ervan worden vrijgezet, mogen zij van nul en generlei waarde zijn en geen uitwerking hebben. Mogen zij ons niet binden. Zulke eden zullen niet als eden worden beschouwd; zulke verbrekingen van eden, niet als verbrekingen, en zulke geloften, niet als geloften.” De leider en de gemeente antwoorden: “Verzoening zal worden verleend aan de hele gemeente van Israël en aan de vreemdeling die onder hen verblijft, want allen hebben onbewust gezondigd. Vergeef de zonden van dit volk naar Uw grote genade, zoals U hen steeds bent blijven vergeven vanaf de dagen van Egypte tot nu toe. Zoals ons is beloofd: En de Eeuwige zei, Ik heb vergeven, naar uw smekingen.”
Dodenherdenking
Het is gebruikelijk in vele synagogen om, na het lezen van de tekst uit Jesaja 58, over de juiste wijze en betekenis van vasten, een dodenherdenking te houden. Wij zullen niet alleen onze doden uit de tweede wereldoorlog herdenken, maar ook hen die bij de stichting van de staat Israël en in de oorlogen daarna, en tijdens aanslagen, waaronder de recente busmoorden, zijn omgekomen. Ook persoonlijke verliezen van geliefden worden tijdens de dienst herdacht. De dienst van deze hoogtijdag wordt besloten met de Sjofar, waarop één lange toon wordt geblazen.
Soorten van zonden
Het is interessant dat de Eeuwige diverse malen vergiffenis aan Israël schonk voor haar zonden, op verzoek van een mens, zie bijvoorbeeld Num.14:20 waar Mosjee vergeving vraagt en Amos 7, waar Amos om vergeving vraagt. Dit betekent dat G’d een mens nodig heeft om vergeving en verzoening met ons, mensen, tot stand te brengen. Vandaar dat Yeshua, in Zijn rol als mens, de uiteindelijke verzoening tussen G’d en mens kon bewerken. Hij is gestorven en opgestaan uit de dood voor mensen die Hem of G’ds woord niet erkennen. Die zonde heet Pesja, rebellie. Hij bracht dit offer tevens voor hen die in karakter zondigen, Avon genaamd. En het offer geldt ook voor het niet opzettelijk zondigen, Chet.
Rode draad
Op Jom Kippoer werd vroeger altijd een karmozijnrode draad gebonden aan de deur van de Tempel in Jeruzalem en werd een bok de woestijn in gestuurd, in symbolische zin beladen met de zonden van Israël. Zodra de bok de woestijn had bereikt, werd volgens de overlevering de draad wit. Denk hierbij aan Jesaja 1:18, waar staat “Al waren uw zonden als scharlaken, zij zullen wit worden als sneeuw; al waren zij rood als karmozijn, ze zullen worden als witte wol.” Op een bepaald moment in de geschiedenis ging er echter iets mis met die draad.
Wonderen vlak voor de verwoesting van de Tempel
In het Misjn tractaat Joma staat beschreven dat veertig jaar voor de verwoesting van de Tempel, dat is dertig jaar na de geboorte van Yeshua en dus omstreeks zijn dood, die rode draad niet meer wit werd. En er gebeurden nog meer wonderen. De deuren van de Tempel bijvoorbeeld gingen vanzelf open, terwijl ze vergrendeld waren. De draad hoefde niet meer wit te worden, want de zonden van Israël waren al vergeven. Yeshua was immers gestorven als verzoeningsoffer voor de zonden der mensen. De draad werd niet meer wit en toen ook nog de tempel werd verwoest, hadden de joden geen mogelijkheid meer tot verzoening met G’d. Er konden namelijk geen bloedoffers meer worden gebracht in de Tempel.
Heel Israël behouden
Voor Israël betekent Jom HaKippoerim, zoals boven al beschreven, dat het als geheel tot geloof zal komen (Zacharia 12:10; zie ook Romeinen 11:26). Voor de gelovigen is op dat moment de volheid der heidenen ingegaan (Romeinen 11:25) en het Laatste Oordeel door Yeshua (Johannes 12:47) gaat plaatsvinden. Ook is er dan de vervulling van G’ds verzoening met alle dingen (Kolossenzen 1:20; Openbaringen 21:4), zodat zelfs “de koe en de berin zullen samen weiden, haar jongen zullen zich tezamen nederleggen, en de leeuw zal stro eten als het rund; dan zal een zuigeling bij het hol van een adder spelen en naar het nest van een giftige slang zal een gespeend kind zijn hand uitstrekken” (Jesaja 11:7-8).
Lion Erwteman
Rosj Kehilla van Beth Yeshua
Amsterdam
