Messias Yeshua onderwijst Tenach en Joodse Halacha 8: De laatste Maaltijd van Yeshua

Introductie

Ieder jaar als het Feest van Pesach nadert is de Joodse wereld vol van verwachting. We staan op het punt de nationale bevrijding van Israël van de slavernij in Egypte te vieren. We tellen opnieuw de vele dramatische bevrijdingen die onze mensen door de geschiedenis heen hebben meegemaakt. We kijken uit naar het feestelijke samenkomen van familie, vrienden, studenten en leraren, met heerlijk feestelijk eten en vreugdeliederen. Sommigen verheugen zich, anderen kijken er tegenop, de jaarlijkse schoonmaak en de verwijdering van alle zuurdesem en hun gebruiksvoorwerpen uit hun huizen.

 

De rijen in Jeruzalem

In de tijd dat Yeshua in het Land Israël leefde, zagen we uit naar de jaarlijkse pelgrimstocht naar Jeruzalem. In de dagen van Yeshua was dit inclusief een bezoek aan de Heilige Tempel, om ons lam voor het offer te brengen. Dus wanneer de evangeliën vertellen dat “de discipelen de Pesach voorbereidden” (Matteüs 226:19), houdt dat korte vers een enorme hoeveelheid werk in: schoonmaken, boodschappen doen, koken, de tafels klaarzetten en het Paasoffer brengen – gewoonlijk één per huishouden. Stel je de rijen in Jeruzalem voor, wanneer heel Israël kwam offeren en feest vierde. Stel je het wegslepen van een in vieren gedeeld lam voor, wat men mee naar huis nam om het voor te bereiden en te koken.

 

Tora

Toen Yeshua voor de laatste keer met Zijn discipelen naar Jeruzalem kwam, waren Zijn gevoelens zeker een mix van de vreugde voor het feest, de zorgen over verraad en dood en het vreugdevol vooruitzicht de taak te vervullen, waarvoor Hij was gekomen. Zijn laatste maaltijd met zijn discipelen tijdens deze Pesach avond is een centraal onderdeel geworden van aanbidding en samenkomen door zijn volgelingen, vanaf die nacht tot vandaag toe. Maar nog steeds is een groot deel van betekenis hiervan fout begrepen of niet helemaal begrepen en gewaardeerd. Ik wil graag de betekenis bestuderen van wat de “Maaltijd van Yeshua’ noemen die we vandaag de dag vieren ‘ter nagedachtenis aan Hem’.

 

Beschrijving van Goede Nieuws

De beschrijvingen in de evangeliën zijn kort. Gedeeltelijk verborgen is het feit dat de Pesachmaaltijd die zij vierden, een volle avond omvatte gevuld met gezangen, gebeden, voordrachten, vragen en antwoorden en verhalen, allen behorend bij het feest. De Tora gebiedt ons om een lam te roosteren, ongezuurd brood en bittere kruiden voor te bereiden. Het lam staat voor de oorspronkelijke lammeren die geslacht werden tijdens Pesach, waarvan het bloed op de deurposten van elk huis werd gesmeerd om ervoor te zorgen dat eerste geborene gespaard bleef van de engel des doods tijdens de tiende plaag tegen Egypte. Het ongezuurde brood (matse) herinnert ons aan het door Israël bereidde ongezuurde brood, toen we Egypte in alle haast verlieten, waar bij er geen tijd voor het deeg was om te rijzen.

 

Vier bekers

De bittere kruiden, meestal radijs, staat voor de bitterheid van de slavernij, waarvan wij zijn verlost (Exodus 12:8, 1:14). Het is onze taak de vragen waarmee onze kinderen komen, zoals over het ongebruikelijke eten op de tafel, te beantwoorden (Deuteronomium 6:20), en hen te vertellen over onze bevrijding. Rabbijnse tradities schrijven vier bekers wijn voor, om ons te herinneren aan de vier beloften die de Eeuwige deed bij de brandende struik (Exodus 6:6-8). Ander traditioneel voedsel draagt bij aan het verhaal en de rijkdom van de maaltijd. Vanaf de tijd dat de Tempel is vernietigd, is het niet langer mogelijk een lam te offeren. De meest families eten helemaal geen lam tijdens Pesach, maar vervangen dit door een ander soort vlees of gevogelte.

 

Verslag in Lukas 22:14-20

Lukas geeft ons het langste, hoewel ook kort, verslag van de laatste maaltijd van Yeshua: “Toen het zover was, ging hij samen met Zijn discipelen aanliggen voor de maaltijd. Hij zei tegen hen: ‘Ik heb er hevig naar verlangd dit Pesachmaal met jullie te eten voordat de tijd van Mijn lijden aanbreekt. Want is zeg jullie dit: Ik zal geen Pesachmaal meer eten voordat het zijn vervulling heeft gevonden in het Koninkrijk van G’d’. Hij nam de beker, sprak het dankgebed uit en zei: ‘Neem deze beker en geeft hem aan elkaar door. Want Ik zeg jullie, vanaf nu zal Ik niet meer drinken van de vrucht van de wijnstok, tot het koninkrijk van G’d gekomen is’. En Hij nam een brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: ‘Dit is Mijn lichaam dat voor jullie gegeven wordt. Doe dit, telkens opnieuw, om mij te gedenken’. Zo nam Hij na de maaltijd ook de beker en zei: ‘Deze beker die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door Mijn bloed gesloten wordt.”

Twee van de vier bekers in Lukas

Merk op dat het Grieks specifiek het woord aanliggen aan de tafel noemt. Aanliggen betekent liggen op banken rond een tafel. Iemand ligt op zijn linkerzijde en eet met zijn rechterhand. Dit was het gebruik van een vrije Romijn, in tegenstelling tot slaven, die stonden of rechtop zaten. Het is een kenmerk van Joodse gezamenlijke maaltijden in die tijd; en tijdens de Pesach herinnert het ons aan de bevrijding van de slavernij. Lukas noemt twee van de vier bekers wijn. De eerste is de beker van heiliging die we drinken aan het begin van de Sjabbat of een feest om de start van de heilige dag aan te geven. De andere, na de maaltijd, is de beker van zegen waarover de dankzegging na de maaltijd is uitgesproken.

 

Waar blijft het eten

De matse wordt na de vertelling van het verhaal genuttigd. De leider spreekt de zegen uit, breekt het en geeft het aan de anderen die een stukje eten voordat de hele maaltijd wordt gegeten. Matteüs voegt toe, “Nadat ze een lofzang hadden gezonden, vertrokken ze naar de Olijfberg” (26:30). Deze lofzang was de Psalmenreeks van Lofprijzing, 115-118), die veel verwijzingen bevat naar de gebeurtenis van de laatste week van Yeshua’s leven. Deze korte beschrijvingen van het laatste avondmaal laten veel details weg van de maaltijd, liederen, gebeden en andere facetten van de viering, maar ze waren zeker een deel van die avond. In feite, als de meeste gemeenten vandaag Yeshua zouden uit te nodigen bij hun ‘avondmaal’, zou Hij zeker vragen: “Waar blijft het eten?!”

 

Ooit hele maaltijden

Blijkbaar wilden de Evangelie schrijvers alleen de elementen omschrijven die specifiek ter nagedachtenis aan Yeshua waren. Het lijkt onwaarschijnlijk dat Yeshua’s volgelingen, of de Joden in de eerste eeuw, het brood en de wijn afgesplitst hebben van de oorspronkelijke betekenis van de maaltijd en dit als een zelfstandige ceremonie hebben gebruikt. Ik geloof dat wanneer de Schrift spreekt van samen “het brood breken”, de maaltijd zo normaal was dat de schrijvers niet de behoefte voelden om het apart te vermelden. Paulus moest zelfs tegen de gemeente van Korinte uitvaren vanwege hun buitensporige feesten die in strijd waren met de heiligheid van de maaltijd (1 Korintiërs 11:20-22). Deze ‘maaltijd’ is niet zomaar een feest; het heeft vele betekenissen die in gedachten gehouden moeten worden gehouden als men hieraan deelneemt, zoals we zullen zien.

 

Het vieren van het Laatste Avondmaal van Yeshua: Zeven Aspecten

Ik vind zeven verschillende facetten van het ‘Heilig Avondmaal’ die kunnen dienen als modellen om ons te helpen begrijpen wat onze viering betekent. Ik verdeel ze voor discussie doeleinden, maar in werkelijkheid zijn ze allemaal tegelijk gebeurd.

 

1. Pesach

De evangeliën vertolken het laatste avondmaal als een Pesachmaaltijd. Het verhaal van Israëls verlossing en nationale geboorte wordt daardoor in verband gebracht met de dood en opstanding van Yeshua, die staan te gebeuren. Yeshua’s dood wordt gezien als een soort vertaling van de bevrijding uit Egypte. Het is niet alleen voor persoonlijke verlossing bedoeld, maar voor de geboorte van de mensen van G’d. De Maaltijd van Yeshua is bedoeld als element tot eenheid, van verbinding, onder de volgelingen van Yeshua; een viering van ons “volk-zijn”, “een-zijn”. Het zou niet een oorzaak van verdeeldheid en twist moeten zijn (1 Korinte 11:18-34).

 

Vertellen van de verlossing

Elke viering van de Maaltijd van Yeshua hoeft niet een volledige Pesach maaltijd te zijn, maar de thema’s van de Pesach zijn er wel onderdeel van. Zelfs Paulus zegt als we deelnemen, “wij vertellen over de dood van de Heer totdat Hij komt” (1 Korinte 11:26). Daarom, het vertellen van de verlossing is een integraal onderdeel van de maaltijd – te beginnen met het brood, dan het nuttigen van eten, dan afsluiten met wijn en het danken voor de maaltijd en alles wat het vertegenwoordigt.

 

2. Herinnering

De eerste Pesach vond plaats in de nacht dat Israël Egypte verliet. Het bloed van het lam op de deurposten, de ongezuurde broden, hun haastige vertrek, waren de feiten rond de verlossing. De Tora gebiedt ons vervolgens om een jaarlijks terugkerend feest te houden op Pesach om de verlossing te herdenken. De jaarlijkse lam-offers waren niet verlossend. Ze waren een herinnering aan de verlossing. Ze waren ‘dankoffers’ -het soort offer dat een persoon bracht bij speciale gelegenheden om te offeren, om het vervolgens te eten nadat het deel van de priesters was afgescheiden. De zinsnede “een herinnering aan de uittocht uit Egypte” maakt nog steeds deel uit van ons heiligingsgebed dat we zeggen aan het begin van elk feest en Sjabbatmaaltijd.

 

Niet een nieuw offer

Ook het laatste avondmaal van Yeshua gebeurde op de avond dat Hij werd verraden. Die maaltijd zelf was een deel van de verlossing. Yeshua nam het brood en de wijn en verklaarde dat deze Zijn lichaam en bloed vertegenwoordigden, dat voor ‘velen’ zou worden geofferd. En Hij zei dat wij dat moeten doen “tot Mijn gedachtenis” “Lukas 22:19). Dus wanneer we de Maaltijd van Yeshua nemen, is het niet een nieuw offer, maar een herinnering aan de oorspronkelijke offer.

 

G’d herinnert zich ook

Een herinnering is niet alleen een herinnering aan historische feiten of verzen uit de Bijbel. Het is een uitvoering van, een herbeleving van en een betrokkenheid tot die gebeurtenissen. Het brood en de wijn worden voor ons het lichaam en bloed van het Paaslam, en dus ook van Yeshua, wiens offer onze verlossing veiligstelt. Maar de herinnering is een tweerichtingsverkeer. G’d herinnert zich ook Zijn verbond met onze voorouders, met onze natie, en met onze Messias. Dus deze ervaring vernieuwt onze wederzijdse relatie met G’d.

 

Vernieuwing van het verbond

Er is een soortgelijk thema in de Tenach wanneer het verbond met G’d wordt gemaakt en vernieuwd. Na de bevrijding uit Egypte maakte de Eeuwige een verbond met Israël om het Zijn volk te laten zijn. Dit begon op de Sinaï met de Tien Geboden en het geven van de Tora, met als hoogtepunt de aanvaarding van het verbond door het volk.

 

Exodus 24:7, “Mozes nam het boek van het verbond en hij las dit aan het volk voor, en ze zeiden: ‘Alles wat de Eeuwige gezegd heeft zullen wij doen, en we zullen gehoorzaam zijn’.” Toen de mensen de voorwaarden accepteerden, verzegelde Mozes het verbond met offerbloed.
Exodus 24:8, “Mozes nam het bloed en besprenkelde daarmee het volk en zei, “Met dit bloed wordt dit verbond bekrachtigd dat de Eeuwige met u heeft gesloten”. Deze uitspraak is gelijk aan de manier waarop Yeshua spreekt over de wijnbeker.
Matteüs 26:28, “Dit is Mijn bloed van het verbond dat voor velen wordt vergoten tot vergeving van zonden” Bij het horen van deze woorden zouden de discipelen zich het Sinaï-verbond hebben herinnerd en aan de reactie van de mensen hebben gedacht, “Alles wat de Eeuwige gesproken heeft, zullen wij doen, en we zullen gehoorzamen.” En zo moeten wij dus ook doen, wanneer we het avondmaal vieren.

Zegeningen en vloeken
Er zijn veel keren in de geschiedenis van Israël geweest dat het zijn verbond met G’d heeft vernieuwd. Enkele voorbeelden hiervan zijn te vinden in Jozua 5:10, 2 Kronieken 30 en 35 en Nehemia 8:6. Deze ceremonies ter vernieuwing van het verbond bevatten een herinnering of een opnieuw beleven van het verlossingsverhaal (Deuteronomium 26:1-11), de bevestiging van het verbond door het volk met inbegrip van de overweging over de zegeningen en vloeken (Deuteronomium 28) en het hebben van een gezamenlijke maaltijd voor Eeuwige (Exodus 24:11).

Deze elementen zijn allemaal aanwezig in de Maaltijd van Yeshua.

 

Het zich niet houden aan het verbond

Naast het uitspreken over het brood en de wijn dat deze het lichaam en bloed van Yeshua – dat is geofferd voor ons –vertegenwoordigen, zijn er hints die aanvullingen geven aan zijn verhaal, zoals wanneer Paulus schrijft: “je verkondigt de dood van Yeshua” (1 Korinte 11:26). Hij gaat verder door te zeggen, “Want wie eet en drinkt maar niet beseft dat het om het lichaam van Yeshua gaat roept zijn veroordeling af over zichzelf. Dat is de reden waarom velen van jullie zwak en ziek zijn en zijn sommigen al gestorven” (11:29-30). Door het nemen van de Verbondsmaaltijd en het zich niet houden aan het verbond, brengt iemand de vloeken op zichzelf.

 

3. Gemeenschappelijke Offer

De katholieke en orthodoxe kerken hebben de Eucharistie lang beschouwd als een feitelijk offer, waarbij sommigen geloven dat het brood en de wijn het fysieke lichaam en bloed van Yeshua wordt. Dit idee is weerzinwekkend bij Joden, die nooit menselijk vlees zouden eten of bloed zouden drinken. Echter, er is een zin waarin het Avondmaal gezien kan worden als een metaforisch offer. Het Pesachlam dat elk jaar voor het feest werd aangeboden was van het type offer dat zewach sjlamiem, een gezamenlijk (vrede)offer, genoemd werd. Pesach is slechts een voorbeeld. Er waren veel gelegenheden als deze waarbij gemeenschappelijk offers werden gebracht.

 

Symbool van het gemeenschappelijke offer

Dit soort offer werd naar het altaar gebracht, waarna de porties voor de priesters werden afgescheiden. Het overige werd meegenomen door degene die het had gebracht, om te worden opgegeten door zijn familie (Leviticus 7:11, Deuteronomium 12:17). Net als het jaarlijkse Paaslam, kan het brood en de wijn van de Maaltijd van Yeshua beschouwd worden als symbool van het lichaam en het bloed van het oorspronkelijke offer en ook van Yeshua (Johannes 6:53). Het samen eten van de Maaltijd is een symbool van het gemeenschappelijke offer wat gegeten werd op feesten en speciale gelegenheden, als was het, in aanwezigheid van de Eeuwige.

 

4. Gezamenlijke maaltijd

Het praktiseren van de traditionele Joodse gemeenschappelijk maaltijd is een ander model dat helpt ons de betekenis van de Maaltijd van Yeshua te begrijpen. Ten tijde van de Tweede Tempel hebben Joodse groepen, zoals de Farizeeën en de Essenen, heilige gezamenlijke maaltijden gehouden. De Farizeeën namen de revolutionaire stap door de reinigingswetten en wetten die van toepassing zijn op offervoedsel toe te passen op gewoon voedsel en over te brengen aan leken. Dus iedere Jood kon zijn maaltijden behandelen als ware hij een priester die at van het voedsel uit de Tempel.

 

Woorden van de Tora onderwijzen

Dit zou toegepast kunnen worden tijdens elke gelegenheid, wanneer er een gemeenschappelijk maaltijd hiertoe geschikt zou zijn, zoals op Sjabbat of feestelijke maaltijd maar ook tijdens bijzondere familieomstandigheden of gemeenschapsgelegenheden, of wanneer studenten eten met hun Rabbijn. Tijdens de diners ging men aanliggen rond de tafel. Handen werden gewassen vóór het breken van het brood. Vervolgens nam men dan een brood, sprak de zegen uit, brak het en gaf aan iedereen aan de tafel, die vervolgens het brood at. De maaltijd volgt. Woorden van de Tora worden onderwezen of besproken.

Van de tafel van de Eeuwige eten

Een rabbijn heeft gezegd, “Als er drie aan één tafel hebben gegeten en woorden hebben gesproken uit de Tora, dan is het alsof ze van de tafel van de Eeuwige hebben gegeten” (Pirkei Avot 3:3). Na de maaltijd wordt er een beker wijn genomen en waarover de Zegen na de Maaltijd wordt uitgesproken. Deze beker wordt de ‘beker van zegen’ genoemd, waar Paulus ongetwijfeld naar heeft verwezen in 1 Korinte 10:16. Hebreeën 13:10 zegt, “Wij hebben een altaar waarvan zij die in de tabernakel dienstdoen, niet mogen eten.” In die dagen, toen de Tempel corrupt was, zou elke Farizeeër of Esseen hetzelfde hebben gezegd. De gezamenlijke maaltijd was een weerspiegeling van de Tempel, zoals het hoort te zijn, en zoals het ooit was geweest.

 

5. De manifestatie

De gezamenlijke maaltijd kan een ontmoeting zijn met de opgestane Yeshua. Lukas 24:30 is onze toonzetting voor deze ervaring. Twee leerlingen ontmoeten Yeshua op de weg naar Emmaüs. Ze herkennen hem niet. Wanneer hij de Schriften verklaart over zichzelf – Zijn Haggada? –, nodigen ze Hem uit om te blijven eten. Hij neemt het brood, spreekt de zegen erover uit, breekt en verspreidt het brood en plotseling herkennen zij Hem en dan verdwijnt Hij. Deze leerlingen rennen naar de anderen om te vertellen hoe “Hij door ons werd herkend tijdens het breken van het brood”.

 

6. Een Goddelijk Feest

De Maaltijd van Yeshua heeft een toekomstige oriëntatie. Dit geldt zeker voor de Pesachviering, die uiteindelijk vooruitkijkt naar de komst van Elia die de komst van de Messias zal aankondigen, naar het herstel van Jeruzalem en naar de uiteindelijke verlossing. Over de Maaltijd van Yeshua schrijft Paulus dat we “de dood van de Yeshua verkondigen totdat Hij komt” (1 Korinte 11:26), wat suggereert het uitkijken naar Zijn komst.

 

Verlangen naar de volheid van G’ds Koninkrijk

Yeshua zelf zei, “Ik zal niet eten (de Pesachmaaltijd), totdat het wordt vervuld in het Koninkrijk van G’d” en “Ik zal niet drinken van de vrucht van de wijnstok, totdat het Koninkrijk van G’d komt” (Lukas 22:16, 18). Hij liet ons ook achter met een toekomstverwachting. Nu weten we allemaal uit ervaring, dat we ons niet volledig al deze verschillende kanten van de Maaltijd van Yeshua realiseren. In plaats daarvan proeven we er alleen maar van. Maar als het ons smaakt, mag het dan zo zijn dat we een verlangen ontwikkelen naar de volheid van het Koninkrijk der Hemelen.

 

7. Brood en Wijn

Hoe kunnen we zeggen dat het brood en de wijn van de Maaltijd van Yeshua het lichaam en bloed van Yeshua worden? Uiteraard geloven we niet, dat ze op wonderbaarlijke wijze worden omgezet in zijn werkelijke lichaam en bloed. Aan de andere kant willen we ze niet afdoen als louter symbolen, niet anders dan alle andere brood en wijn. Ik geloof dat er een manier is, een analogie op basis van de Joodse praktijk voor het aanwijzen van tienden en offers, als giften aan de Tempel. Zolang uw korenmaat tarwe of uw lam of ander dier in uw stal verblijven, zijn ze hetzelfde als de rest van uw bezit. Maar vanaf het moment dat je ze aanwijst als tienden of offers, vindt er een verandering in hun status plaats. Ze lijken en gedragen zich hetzelfde als de anderen.

Niet lichaam en bloed, maar heilig

Maar ze zijn niet meer van jou; ze zijn dan van de Eeuwige. En ze mogen alleen worden gebruikt in overeenstemming met de wetten van de Tempel. Ze zijn nu heilig. Pas deze analogie toe op het brood en de wijn van de gezamenlijke maaltijd, wanneer we de woorden van Yeshua horen die Hij over de aanwezigen uitsprak, het uitspreken hierover om Zijn lichaam en bloed te zijn. En als we de zegeningen uitspreken wordt het normale brood en de normale wijn heilig, symbolen van het verbond die Yeshua voor ons gemaakt heeft met G’d. Net als bij ieder ander heilig voedsel kan het ongepaste gebruik ervan tot een veroordeling worden voor de overtreder. Maar voor de ware aanbidder geven ze de zegeningen en beloften van het Verbond.

 

Samenvattend

Het is moeilijk om je deze modellen in een keer voor te stellen, terwijl je deelneemt aan onze gezamenlijke maaltijden. Het kan nuttig zijn je per keer op een van hen te concentreren. Maar geleidelijk zal de volledige veelzijdige ervaring groeien. We kunnen delen in de laatste Maaltijd van Yeshua, samen met de verbondsrituelen van de Tenach, door eenvoudig samen van de maaltijd te nemen, te beginnen met het breken van het brood, dan de wijn – of druivensap – en de dank na de maaltijd aan het einde, door te getuigen van onze verlossing, terwijl we genieten van het eten en het samen één-volk zijn. Door dit te doen, bevestigen we onze toewijding aan de Eeuwige, Zijn volk en Zijn Messias.

 

Leib Ruben

Jeruzalem