Wie is de wortel van de Olijfboom?

Met heel veel plezier en interesse lees ik het blad Melach HaArets. Ik leer er veel uit en het heeft mijn geloof verdiept, waar ik erg blij mee ben. Nu heb ik een vraag. Gisteren kwam ik in gesprek over Romeinen 11, met name de perikoop “wortel en takken”, de verzen 17 t/m 19. Ik heb altijd begrepen, dat wij als gelovigen uit de heidenen geënt waren op de olijfboom, Israël en dat Israël de wortel is die ons draagt. Mijn gesprekspartner had een andere kijk hierop en meende, dat de wortel Jezus de Messias is. Ik ben gaan zoeken in mijn Bijbel en stuitte op de tekst in Openbaring 5:5, “De Wortel van David”, dat is de Messias die zowel de natuurlijke als de wilde takken draagt. Kunt u mij hierover nadere uitleg geven. Bij voorbaat dank voor uw antwoord en de zegen van Adonai toegewenst op uw werk.

Mevr. G.H.,
Putten

Beste mevrouw H.,
Fijn om van u te horen dat u ons magazine waardeert. De gelijkenis die Paulus gebruikt komt uit de wereld van de boomkwekerij. Hij spreekt over een gecultiveerde olijfboom, die hij edel en noemt. De takken aan die boom noemt hij de natuurlijke takken. En hij heeft het over andere takken die niet van nature op die boom te vinden zijn. Het zijn takken van een wilde olijf, die ongecultiveerd is. Hij heeft het niet over wilde olijfbomen, alleen over hun takken. Daarmee geeft Paulus aan dat de wilde takken die de keuze hebben gemaakt zich aan te sluiten bij de Joodse Messiasbelijdende beweging, hun huis (oorspronkelijke kerk) verlaten en van boom verwisselen. De Joodse edele, gecultiveerde boom staat voor de georganiseerde Joodse Messiasbelijdende gemeente waar ze zich bij aansluiten.

Verder maakt Paulus onderscheid tussen de takken van de edele olijf en de wortel ervan. Dat wil zeggen: in de grondtekst wordt voor het Nederlandse woord ‘wortel’ het Griekse woord ‘rietsa’ gebruikt. Dat betekent naast wortel ook: dat wat uit een wortel ontspringt, spruit, scheut, loot, uitloper. Hierbij een aantal voorbeelden. In Matteüs 3:10 ligt de bijl aan de wortel van de bomen. Maar iedere houthakker weet dat je daar niet kapt, je kapt 30 tot 40 cm. boven de grond, in de stam. In Romeinen 15:12 wordt Jesaja’s tekst (11;1) dat er een rijsje en een scheut zal komen uit Isaï, vertaald met ‘wortel uit Isaï’. In Hebreeën 12:15 wordt beweerd dat een bittere wortel opwaarts kan spruiten, terwijl wortels altijd naar beneden groeien. Het woord wortel in Romeinen 11:18 moet vertaald worden met: stam.

Dan blijft de vraag wat er bedoeld wordt met de teksten in Openbaring 5:5 – de leeuw uit de stam Juda, de wortel van David – en met Openbaring 22:16 – Ik ben de wortel en het geslacht van David -. De eerste tekst betekent in de woorden van Jesaja, dat Yeshua de nakomeling is van David. Zo wordt de Messias in het Jodendom genoemd: Masjiach ben David (Messias zoon van David). Die term kom je tegen in het Nieuwe Testament, zie Markus 10:47 waar de blinde Bartimeüs riep, ‘Zoon van David, Yeshua, ontferm U over mij!’ (zie ook vers 48). De persoon die uit Jesse ontsproot was David. En uit hem is ontsproten de Messias. Paulus is de eerste om dat te onderschrijven. Het is net zo met de tweede tekst, waar gezegd wordt dat Yeshua de nakomeling is en tot de geslachtslijn hoort van David.

De term “wortel van David” in Openbaring staat dus niet op zichzelf als een soort nieuwtestamentische nieuwigheid. Het is een bestaande term uit profetische boeken als die van Jeremia, Daniël en Zacharia en Jesaja, zie ook Jeremia 23:5, Daniël 11:7 en Zacharia 3:8. De Messias is niet de wortel. David is de wortel en uit die wortel komt de Messias. Yeshua staat lichamelijk niet boven Zijn volk, Hij is volksgenoot, zoals Mosjee had gezegd in Deuteronomium 18, verzen 15 en 18. Je kunt de vraag stellen wat mensen bezielt om de wortel te duiden als Jezus, zoals zij het stellen. Het is interessant die vraag aan mensen te stellen en daarbij te vragen hoe zij Yeshua zien, als Jood en broeder van de andere Joden, zoals Mosjee het heeft gezegd. Of, vooral na Zijn opstanding, als niet-Jood, verheven boven elke nationaliteit, maar vooral niet de Joodse.

Dan zou het een vernedering zijn om de wortel te zien als Joods. En waar plaats je dan Yeshua! Als een tak? Een gevolg van de vervangingstheologie is dat mensen Yeshua zien als niet-Jood, onthecht van Zijn Joodse wortels en boven de Wet verheven. Dat doet Hem geen eer, eerder groot onrecht. Tot slot de tekst in Johannes 15:5, ‘Ik ben de wijnstok, jullie zijn de ranken…’ Is Yeshua dan toch de wortel? Nee, Hij is de wijnstok. Wijnbouwers leren dat een wijnstok geschikte druiven afgeeft, nadat hij eerst enige jaren is gegroeid. Het gaat daarbij vooral om de wortels. Wie is dan de wortel? Niet eens Jesse, maar Abraham, Isaak en Jakob. En Yeshua is onze Messias die Zijn leven voor ons heeft gegeven en uit de dood is opgestaan. Zodat wij eeuwig leven kunnen hebben.

Met hartelijke groeten,
Lion S. Erwteman